Ինչպես դաստիարակել առողջ սնվող երեխա
Առողջ սնվելը երեխաների առողջության հիմնաքարն է: Ձեր երեխային վաղ տարիքից առողջ սնվել սովորեցնելը կօգնի նրան ճիշտ սննդակարգ ունենալ նաև հասուն տարիքում: Ուզում եք հավատացեք, ուզում եք՝ ոչ, սակայն այս սովորույթների ձևավորումը կարող է զվարճալի և առողջարար լինել, ընդ որում, ոչ միայն ձեր երեխայի, այլև ձեր ողջ ընտանիքի համար:
Ահա վեց քայլ այդ ուղղությամբ ընթանալու համար:
1. Օրինա՛կ ծառայեք
Ձեր փոքրիկները տեսնում են ամենը, ինչ դուք անում եք, այդ թվում՝ ուտելիս: Դուք կարող եք ճիշտ օրինակ ծառայել, եթե ինքներդ առողջ սնվեք, ճիշտ խորտիկներ ընտրեք և սպորտով զբաղվեք։ Սեղանին առողջարար և թարմ սնունդ դնելը հիանալի օրինակ է ձեր երեխայի համար:
Փորձեք ձեր երեխաներին ներգրավել սնունդ գնելու և պատրաստելու գործերում: Նրանք հաճույքով կմասնակցեն ընտանիքի համար համեղ և առողջարար սնունդ եփել-թափելիս։ Սա նաև լավ հնարավորություն է սննդի տարբեր խմբերի համադրումները ուսումնասիրելու և օրգանիզմին անհրաժեշտ վիտամինները բացահայտելու համար։
2. Սննդի նկատմամբ առողջ վերաբերմունք ունեցեք
Սննդի և սնվելու մասին բավարար տեղեկություն ունենալը և առողջ սնվելը մեծ նշանակություն ունեն ողջ կյանքում առողջ լինելու և այնպիսի հիվանդություններից պաշտպանվելու առումով, ինչպիսիք են՝ սրտի հիվանդությունները, քաղցկեղը և շաքարային դիաբետը: Դուք կարող եք ճիշտ ուղղություն ցույց տալ ձեր երեխաներին՝ հետևյալ քայլերով.
- Օգնեք նրանց հասկանալ, թե երբ են իրականում քաղցած․ այդպես նրանք կսովորեն հասկանալ իրենց օրգանիզմի կարիքները։
- Խուսափեք սնունդը որպես խրախուսանքի կամ պատժի միջոց կիրառելուց․ այդպես նրանք կարող են սխալ վերաբերմունք/հարաբերությոն ձևավորել.սննդի նկատմամբ։
- Մի՛ արգելեք որոշակի սննդատեսակները: Սննդի որոշ տեսակներ, օրինակ՝ քաղցրեղենն արգելելը իրականում կարող է ձեր երեխայի մոտ դրանց նկատմամբ ավելի մեծ ցանկություն առաջացնել:
Անառողջ սննդին և ըմպելիքին ոչ ասելու փոխարեն փոքրացրեք դրանց չափաբաժինը և այնպես արեք, որ երեխան իմանա, որ այդ սննդատեսակը հաճախակի չի ստանալու (օրինակ՝ ոչ ամեն օր): Ձեր երեխաների հետ խոսեք այն մասին, թե ինչու որոշ սննդատեսակներ ավելի լավն են, օգտակար, քան մյուսները: Օրինակ, եթե ձեր երեխան ինչ-որ քաղցր բան է ուզում, բացատրեք, թե բնական շաքար պարունակող մթերքը, օրինակ՝ միրգը, որքան ավելի օգտակար է, քան շաքարի հավելումով քաղցրաբլիթը: Փորձեք լավ վարքը խրախուսել ոչ սննդային մրցանակներով, օրինակ՝ զվարճալի ընտանեկան միջոցառման ձևով:
Գիտեի՞ք, որ որքան լայն է երեխաների փորձած սննդի տեսականին, այնքան ավելի հավանական է, որ ձեր երեխան կշարունակի ուտել սննդի հինգ խմբերում ներառված սնունդը:
3. Եկեք հրաժարվենք «ափսեն մինչև վերջ դատարկելու» պահանջից
Թեև ձեզ կարող է թվալ, թե դրա շնորհիվ ձեր երեխան սննդից կստանա անհրաժեշտ սննդանյութերը, սակայն դա կարող է հանգեցնել սննդի և սնվելու նկատմամբ հակակրանքի: Եթե չեք կարողանում համոզել, որ ձեր երեխան ուտի իր բաժին բանջարեղենը, ապա այնպես արեք, որ նա տեսնի, որ դուք ուտում եք այն, և որ ուտում եք հաճույքով: Ձեր փոքրիկները սնունդ ընտրելը սովորում են ձեզնից, ուստի, խրախուսեք նրանց՝ որքան կարող եք: Դուք կարող եք նաև փորձել միրգը կամ բանջարեղենը փոքր քանակով առաջարկել նրանց կողմից սիրված առողջարար այլ սննդի հետ միասին, կամ միասին փորձեք այս կամ այն միրգ և բանջարեղենը: Միրգն ու բանջարեղենը զվարճալի և գունագեղ ձևով մատուցելը ևս կարող է օգնել: Կարևոր է հիշել, որ նոր սնունդ փորձելը երեխաների մոտ կարող է ստացվել մի քանի փորձից, ուստի՝ մի՛ հանձնվեք:
4. Չափաբաժնին ուշադրություն դարձնելը կարևոր է
Շատ մեծ չափաբաժինները կարող են հանգեցնել քաշի ավելացման, ուստի, կարևոր է ձեր երեխային սովորեցնել, թե որքան սնունդ պետք է ունենա նա իր ափսեում: Երեխաներին իրենց հարմար չափաբաժինները սովորեցնելու հեշտ միջոց է՝ պատկերավոր օրինակներ բերելը: Սեղմված բռունցքը հավասար է մակարոնեղենի, բրնձի կամ ձավարի փաթիլների ցանկալի չափաբաժնին: Մսի չափաբաժինը կարելի է որոշել նրանց ափի չափով: Ճարպերի, օրինակ՝ կարագի քանակը կարող է սահմանափակվել նրանց բթամատի վերին հատվածի չափով:
Գիտեի՞ք, որ երեխաներն օժտված են իրենց էներգետիկ կարիքները բավարարելու նպատակով սննդի ընդունումը կարգավորելու բնածին կարողությամբ:
5. Օրն սկսե՛ք առողջ նախաճաշով
Շատ ընտանիքներում առավոտյան իսկական խառնաշփոթ է տիրում, սակայն օրն առողջ ու բալանսավորված սննդով սկսելն օգնում է ձեր երեխային՝ ստանալ կարևոր սննդանյութերը, ինչպիսիք են՝ կալցիումը և մանրաթելերը, որոնք անհրաժեշտ են երեխայի աճի և զարգացման համար: Փորձեք նախաճաշը պատրաստել սննդանյութերով հագեցած բաղադրիչներից, օրինակ՝ յոգուրտից և թարմ մրգից, այլ ոչ՝ քաղցրացված փաթիլներից կամ խմորեղենից, որոնցում, սովորաբար, կալորիաները շատ են, իսկ սննդանյութերը՝ քիչ: Դուք կնկատեք նաև, որ ձեր փոքրիկն ավելի երկար է կուշտ մնում:
6. Ֆիզիկական վարժանքը դարձրեք զվարճալի
Երեխաներին ամեն օր հարկավոր է առնվազն 60 րոպե ֆիզիկական ակտիվություն: Իսկ ինչո՞ւ դա չվերածել զվարճանքի: Փորձեք պլանավորել ընտանեկան միջոցառումներ, որոնց միջոցով բոլորը կշարժվեն տեղերից, օրինակ՝ ընթրիքից հետո զբոսանքներ կամ լող: Գործեք ինքնաբուխ, երբ կա նման ինչ-որ բան կազմակերպելու հնարավորություն, օրինակ՝ պարեք միասին, երբ հանկարծ լսում եք ձեր սիրելի երգը: Կարևոր է նաև հետևել, որ երեխան էկրանի առջև երկար անշարժ չնստի և ակտիվ խաղեր խաղա: Ի դեպ, 2-4 տարեկան երեխաների համար ԱՀԿ-ն խորհուրդ է տալիս օրական մեկ ժամից ոչ ավելի էկրանային ժամանակ։
Ամեն օր առողջ սնունդը և զվարճալի ակտիվ խաղերը մեկտեղելը կնպաստի ձեր երեխայի զարգացմանը, կբարելավի նրա առողջությունը և կօգնի նրան պահպանել առողջ սովորույթներն ամբողջ կյանքում։